واژه تنوع زیستی سال هاست که شنیده می شود و در موارد گوناگونی به کار می رود. ولی این واژه به طور علمی تر در سه سطح ژن ، گونه و اکوسیستم مطرح می شود. در سال های اخیر با توسعه روزافزون جامعه انسانی فرهنگ بومی اقوام مختلف نیز بخشی از این تنوع به شمار می رود که در معاهدات بین المللی مورد توجه ویژه قرار می گیرد.
در حال حاضر بنا به تخمین دانشمندان بیش از ده میلیون گونه موجود زنده روی زمین زندگی می کنند در حالیکه فقط حدود 2 میلیون گونه شناسایی و نامگذاری شده اند. با توجه به عمر بیش از 4.5 میلیارد ساله کره زمین بیش از 99 درصد کل گونه های به وجود آمده روی کره زمین از بدو پیدایش حیات تا کنون منقرض شده اند و تنوع گونه ای حاضر فقط یک درصد باقیمانده این تنوع عظیم است.
بخش دیگری از تنوع زیستی که امروزه مورد توجه ویژه قرار گرفته است مطالعات ژنتیکی است که پایه و اساس حیات را تشکیل می دهد. پیشینه این مطالعات به طور عمیق تر به حدود نیم قرن گذشته بر می گردد و انسان هنوز در ابتدای راه این مطالعات است و در سالهای آینده کشفیات جدید در زمینه ژن می تواند تغییرات بنیادی را در زندگی انسان و سایر موجودات زنده به وجود آورد.
در تقسیم بندی نوین اکوسیستم های جهانی در یازده بیوم (Biome)  جای می گیرند که به مجموع این بیومها زیستکره (Biosphere) اطلاق می شود. حفاظت از این بیومها بر عهده کشورها گذاشته شده است و هر کشور موظف به حمایت از تنوع زیستی درون مرزهای خودش است که در نهایت به کره زمین تعلق دارد.
دانش بومی و سنتی برای حفاظت از تنوع زیستی اهمیت به سزایی داشته و امروزه در جهان تلاش بر آن است که با احیای این دانش از تخریب بخشی از تنوع زیستی با ارزش کره زمین که بقای همه موجودات به آن وابسته است جلوگیری شود.
کشور ایران  با غنای قابل توجه گونه ای دارای حدود8200 گونه گیاهی و1300 گونه جانوری مهره دار است. عدم وجود داده های به روز از وضعیت تنوع زیستی کشور، عدم یکپارچگی در تصمیم گیری های مرتبط، مشکلات و تهدیدات عدیده تنوع زیستی کشور ضرورت برگزاری همایش را برای همسویی و جریان سازی در راستای اهداف حفاظتی و بهره بردارانه پایدار روشن می سازد. در این راستا و از آنجاییکه مسئولیت مستقیم و سنگین حفاظت از تنوع زیستی کشور بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست نهاده شده است لذا این سازمان بر آن شده تا در راستای حفاظت و فرهنگ سازی برای حمایت از محیط زیست اقدام به برگزاری اولین همایش ملی تنوع زیستی در کشور کرده و از تمام دست اندرکاران و حامیان و فعالان این حوزه دعوت به همکاری نماید.